Wypad do Donegalu i Derry był dla jednej z moich towarzyszek podróży – Kat vel Dity (blog Kat in the North) pierwszą wizytą w Irlandii AC (after covid). Poprzedni raz byłyśmy razem na festiwalu swatów w Lisdoonvarnie. Kat chętnie uciekła z UK, które akurat obchodziło hucznie 70lecie panowania królowej Elżbiety. Choć Derry należy do Irlandii Północnej, a więc jest częścią UK, to ani o celebracjach, ani o monarchini nie było ni widu, ni słychu. Nie mam pojęcia, jak to przebiegało w Belfaście czy innych miastach, gdzie przeważają protestanci i zwolennicy korony. Skoro w takim Bushmills flagi brytyjskie powiewają z okien na co dzień, a krawężniki pomalowane są w barwy Union Jack, to może obchodzono z pompą. Choć kto wie, po wyjściu z Euro, czemu Północna Irlandia była przeciwna, sympatie mieszkańców do Republiki się odnowiły i niestety zaczęło się mówić o zjednoczeniu obu Irlandii. Jeszcze tylko tego nam do szczęścia brakuje… ale o tym potem.

Razem z M. wyjechałyśmy w piątek bladym świtem, by odebrać Kat z lotniska w Derry i zacząć trzydniowy wypad, skrupulatnie przeze mnie zaplanowany. Ale nasze plany uległy zmianom a zwiedzanie skróceniu, z powodu Toma Cruise i jacuzzi w airbnb. Niestety nie były to atrakcje z sobą połączone, bo po zobaczeniu Tomaszka w nowym Top Gun zgodnie uznałyśmy, że jest „stary, ale 8 na 10” 😉 Airbnb to był w ogóle strzał w dziesiątkę. Sporych rozmiarów dom, z ogromnym living roomem, wielką kuchnią i jadalnią (echo szło jak się mówiło), z dwiema sypialniami ensuite, szklanymi przesuwnymi drzwiami na całą ścianę, zza których rozciągał się widok na ocean, oferował też osobny domek ze stołem bilardowym, domek na drzewie i outdoor hot tub. Tak więc po zrealizowaniu połowy planu zwiedzania na dzień padało pytanie: jedziemy jeszcze tam czy siam, czy wracamy do hot tub? No właśnie 🙂

Co do Top Gun, nie jestem fanką części pierwszej i nie miałam zamiaru iść na drugą. Ponieważ jednak moje dwie towarzyszki podróży miały taką ochotę, zaproponowałam by iść razem do kina w Derry. Ku mojemu zdumieniu okazało się, że Kat nie widziała filmu z lat 80-tych, więc w piątek odpaliłyśmy go na Now TV. Ja się wynudziłam, M. była ponownie zachwycona (już raz mnie kiedyś zmusiła do seansu) a Kat chyba niespecjalnie się podobał. Natomiast Top Gun Maverick… to inna historia. Wbiło nas w fotele 🙂 Takie rozkładane zresztą, jakie miał Joey Tribbiani w Przyjaciołach. Jeśli ktoś się waha, iść czy nie iść – polecam gorąco, jak i tę recenzję Sfilmowanych, z którą się zgadzam w 100%. A uśmiech Toma rozjaśnia każdy dzień!

Wracając jednak do naszej wycieczki… uff, aż się spociłam myśląc o Tomie i się muszę wachlować (i nie, to nie menopauza 😉 ) to byłyśmy na półwyspie Inishowen, praktycznie w tym samym miejscu, gdzie spędziłam weekend w lutym podczas huraganu Franklin. Pogoda była po prostu zajebista, słońce, ciepło, przyjemna bryza, podczas gdy w innych częściach kraju lało. Po odebraniu Kat z lotniska, które zresztą jest malutkie i urocze, objechałyśmy półwysep zatrzymując się przy wodospadzie, tajemniczym kręgu, plaży Five Fingers Strand i najbardziej wysuniętym na północ punkcie czyli Malin Head. A potem to już airbnb, ochy i achy nad domem, przebieranie się w peniuary i szlafroczki (trzy różne były dostępne, każdy na inną pogodę) i siup z drinkami do jaccuzi. Jeszcze dodam, że nasze airbnb to był „domek” gościnny, a gospodarze mieszkaja w dwa razy większym domu powyżej. Nie było ich prawie cały weekend, poznałyśmy ich dopiero w ostatni wieczór. To znaczy ja tylko, bo akurat szłam z hot tub przez dziedziniec. W recenzji nazwali nas pięknymi wodnymi nimfami 😀

Donegal, choć nie jest już tak dziki i nieturystyczny jak wtedy, kiedy jeździłam po nim 15 lat temu (przestraszona, bo nigdzie nie było stacji beznzynowych a jak już jedną znalazłam, to przyjmowali tylko gotówkę) to nadal jest praktycznie pusty. Turyści walą do hrabstwa Kerry i na klify Moheru, tudzież do Galway. A propos klifów, w ostatni dzień naszego pobytu pojechałyśmy do tych najwyższych w Irlandii, czyli do Slieve Leage. W jednym miejscu przepaść ma 600 metrów, podczas gdy Mohery tylko 300. Ale co ciekawe, klify Moheru robią wrażenie wyższych, bo są pionową ścianą, są też spektakularnie pofałdowane. Kiedyś byłam tam z wycieczką łodzią i patrząc w górę, można dostać zawrotu głowy. Tym razem w Slieve League też popłynęłyśmy łódką, ale choć było super, to aż takiego efektu wow nie ma.

Bardzo ciekawa byłam, jakie wyda mi się Derry, które odwiedziłam dwukrotnie, choć mało pamiętam. Miasto zrobiło się mega popularne po serialu Derry Girls, w którym bardzo interesująco przedstawiono sytuację polityczną i problemy między katolikami i protestantami. Derry jest dużo bardziej sympatyczne niż przygnębiający Belfast, w którym za każdą moją wizytą odbywały się jakieś zamieszki i rozróby. Miałyśmy prywatną godzinną wycieczkę z przewodnikiem, którego ojciec został zamordowany przez Anglików podczas tzw Bloody Sunday, ale do tego wrócę.

Pierwsza wzmianka o Derry, czyli po irlandzku Daire lub Doire, pojawia się w VI wieku, choć okolica była zamieszkana na długo przedtem. Daire znaczy dąb, bo może nie wiecie, ale Irlandia dębami stała, dopóki Anglicy okupanci nie wyrżnęli ich do budowy swej floty. Ostatni stary dębowy las, a raczej fragment, znajduje się w Shillelagh, całkiem niedaleko od mojego miasteczka. Jedyne w Irlandii mury miejskie, które w całości i nie zniszczone wciąż trwają, wybudowano w Derry w XVII wieku kiedy to zaczął się proces „plantacji” (plantation) czyli wysiudania Irlandczyków z ich ziem i majątków i zastąpienia ich Anglikami. Wtedy też przemianowano Derry na Londonderry.

Najbardziej interesujący mnie okres historyczny dotyczący miasta to lata 60-te i 70-te zeszłego wieku. Od 1921 roku na skutek traktatu irlandzko-angielskiego, Irlandia stała się tzw dominium, czyli państwem autonomicznym, ale nie niezależnym. Traktat odzielał też Irlandię Północną od reszty. Dopiero w 1949 roku Irlandia wystąpiła ze wspólnoty brytyjskiej a Irlandia Północna, z dominującymi w niej protestantami i Anglikami, została częścią królestwa. Nie wszystkim się to podobało, a już na pewno nie rodowitym Irlandczykom, którzy byli tam, nie bójmy się tego słowa, dyskryminowani. Nie było dla nich dobrych prac, nie można było kupić domu, a głosować w wyborach mogli tylko właściciele domów… Katolicy byli spychani do gorszych dzielnic i w zasadzie nie mieli żadnych praw.

W latach 60-tych nasiliły się restrykcje przeciw Irlandczykom, ale też powstały silne ruchy obrońców praw obywatelskich. Organizowano pokojowe marsze i demonstracje. Na jednym z nich brytyjscy żołnierze zaczęli strzelać do nieuzbrojonych cywili, zabijając 13 osób. Większość z nich to byli siedemnastoletni chłopcy. Wspomnę tutaj o ojcu naszego przewodnika, Patricku Dohertym którego tak opisuje wikipedia: Patrick Doherty, age 31. Shot from behind while attempting to crawl to safety in the forecourt of Rossville Flats. To wydarzenie zapoczątkowało tzw TROUBLES czyli kłopoty w Irlandi Północnej. Polecam film Belfast, jeśli chcecie się bardziej wgłębić w temat.

Dopiero w 2010 roku Wielka Brytania w osobie Davida Camerona przeprosiła Północną Irlandię i Irlandczyków za Bloody Sunday. Bo wcześniej oczywiście przeprowadzono szereg ustawionych śledztw, argumentując, że protest był agresywny a zabici ludzie najpierw otworzyli ogień do Brytyjczyków (mimo, że dostali kulę w plecy). Przeciwko czemu protestowano? Przeciw nowemu prawu, pozwalającemu aresztować ludzi, podejrzewanych o bycie w IRA lub popieranie IRA, bez procesu.

W Północnej się kotłowało od długiego czasu i się dalej kotłuje. Jak na Bałkanach. Jednakże od Brexitu, według najnowszych sondaży, aż 73% mieszkańców Północnej Irlandii chciałoby się przylączyć do Republiki! Niestety, część niewykształconych i nie rozumiejących, z czym się to wiąże, Irlandczyków z Republiki, też się ku temu skłania. Dlatego uważam, że nie każdy powinien głosować i mieć prawo do decydowania o losach państw… No ale mam nadzieję, że połączenie nie nastąpi wcześniej niż za 10 lat, a wtedy mi już może nie zależeć.

Kiedy wjeżdża się do Derry, z obojętnie której strony, nie zobaczy się nazwy miasta, które oficjanie zwie się Londonderry, tylko napis: Walled City. Tablice z Londonderry były bowiem tak często niszczone i wandalizowane, że nie ma sensu ich stawiać. Ja mam jakąś starą mapę samochodową, gdzie pisze: Derry/Londonderry, ale w chwili obecnej nawet protestanci i zwolennicy korony mówią po prostu Derry. Największą atrakcją miasta oprócz murów są murale, pokrywające dużą cześć dzielnicy Bogsite, przedstawiające walkę o obronę praw obywatelskich i Bloody Sunday.

Derry, jak już wpomniałam, odczuło nagły przypływ popularności dzięki serialowi Derry Girls, który bardzo polecam (choć niektórzy pewnie będą oglądać z napisami z uwagi na północno irlandzki akcent). Ostatni odcinek finałowego sezonu kończy się bardzo emocjonalnie głosowaniem w referendum w sprawie Good Friday Agreement. Porozumienie to między innymi zapewnia, że choć obywatele Irlandii Północnej godzą się być częscią UK, to w przyszłości, o ile zechcą, będą mogli zmienić zdanie i przyłączyć się do Republiki (o ile owa Republika się na to zgodzi).

Podsumowując, bawiłyśmy się przez te 3 dni świetnie i mam nadzieję, że moje towarzyszki podróży to potwierdzą 🙂 Kto wie, kiedy znów spotkamy się w trójkę, choć już planujemy Szktokholm w 2023!